Renovatie en restauratie

Bij renovatie maken we aanpassingen aan een gebouw zodat het voldoet aan actuele eisen, zoals duurzaamheid en brandveiligheid. Hierbij kunnen ook nieuwe materialen worden toegepast. Bij restauratie zorgen we voor behoud van de karakteristieke eigenschappen door het toepassen van originele technieken en materialen.

Het belangrijkste bij een (rijks-)monument of oud pand is een renovatie of restauratie waarbij sprake is van het herstel of behoud van functie en gebruik.

Archiefonderzoek en inmeting

Een onderzoek begint voor ons altijd in het streek- of gemeentearchief. Daar zoeken wij naar documentatie over de bouw van het pand (inclusief de verbouwingen die er hebben plaatsgevonden). Omdat het niet ongewoon is dat er afwijkingen zijn tussen het bestaande gebouwdossier en de werkelijke gebouwde toestand meten wij het pand ook digitaal in door middel van een laserscan. Met deze laserscan worden miljoenen meetpunten vastgelegd waarmee een point-cloud ontstaat die daarmee de digitale representatie is van de werkelijkheid.

De transformatie wordt begeleid door een reeks (bouwhistorische) onderzoeken, die de cultuurhistorische waarden goed in beeld brengen en zodoende bijdragen aan een weloverwogen omgang met de monumentale onderdelen van het pand. Waar mogelijk wordt van de diverse onderdelen bepaald uit welke (hoofd)bouwfase deze stammen en wat de betekenis is van de samenstellende delen.

Nulmeting pand

Naast de digitale inmeting zullen de volgende zaken vastgesteld moeten worden:
• Energetische waarde van het pand: gelijktijdig met het maken van de point-cloud van de bestaande situatie kan er ook een thermal point cloud gemaakt worden. Met behulp van infraroodbeelden wordt dan bepaald waar de meeste energie van het pand verloren gaat. Door deze onderdelen aan te pakken kan de grootste winst behaald worden met betrekking tot het energiezuinig maken van een pand.
• Monumentale waardestelling: op basis van archief- en locatieonderzoek zal er ten behoeve van de aanvraag omgevingsvergunning onderzoek gedaan worden naar de geschiedenis van de locatie, de bouw en het gebruik. In samenwerking met een bouwhistoricus (nader te selecteren) zal de ‘aanraakbaarheid’ van het pand bepaald worden om daarmee de Mo-coëfficiënt vast te stellen.
• Constructief onderzoek: samen met een constructeur worden door middel van een constructief onderzoek scheuren en afwijkingen en de mogelijke oorzaken hiervan in kaart gebracht.

Na de nulmeting van het pand beoordelen we eerst op welke punten het pand gerestaureerd kan worden. We bepalen of gesloopte onderdelen gesloopt mogelijk weer teruggezet kunnen worden en of deze een verbetering voor het pand zijn. Bijvoorbeeld het terugplaatsen van een tochtdeur die oorspronkelijk in een pand zat om zo de monumentale waarde en de duurzaamheid te verhogen.

Duurzame monumentenzorg

Het toekennen van een standaard energielabel aan een monument is zo goed als geen optie. Om toch rekening te houden met het verduurzamen van een pand met monumentale waarde stellen we een DuMo-profiel op. Bij het DuMo-profiel wordt de duurzaamheid (Du-index) vermenigvuldigd met de monumentwaarde (Mo-coëfficiënt) van een pand. Dit wil zeggen dat hoe hoger de monumentwaarde is, hoe lager de duurzaamheid kan zijn. Hiermee wordt de aanraakbaarheidsstatus (monumentwaarde) leidend bij het berekenen van het DuMo-profiel. Er worden extra duurzaamheidsinspanningen gevraagd op het moment dat de aanraakbaarheid van het monument dat toelaat. Laat het monument deze ingrepen niet toe, dan zijn de gevraagde duurzaamheidsinspanningen ook minder.

Onderzoek naar te treffen maatregelen

Het uitgangspunt bij het herstel van een monument is het herstellen en benutten van de eigen kwaliteiten van het gebouw (low-tech aanpassingen). Bij een hoge monumentwaarde zijn er weinig mogelijkheden met betrekking tot het verduurzamen van het pand. Door eerst te kijken naar de eigen kwaliteiten van het pand en de omgeving kunnen er mogelijk toch maatregelen genomen worden die positief zijn voor het energielabel van het pand. Denk aan het voorbeeld van de tochtdeur, maar denk bijvoorbeeld ook aan het plaatsen van bomen voor het pand als zonwering als traditionele zonwering geen optie is. Daarna kijken we naar de volgende maatregelen: gebouwschil-isolatie en kierdichting, efficiënte verwarming, koeling, ventilatie en elektra en tot slot naar duurzame opwekking van energie.

Ontwerpproces

In het ontwerpproces is het belangrijk om demontabel te bouwen zodat toevoegingen eventueel in de toekomst weer verwijderd kunnen worden. Zo kunnen installaties bijvoorbeeld als zichtwerk worden ontworpen omdat anders mogelijk de monumentale waarde van een wand of plafond aangetast wordt. Uiteraard mogen deze ontwerpkeuzen niet detonerend zijn voor de reeds aanwezige monumentale waarde.

Algeheel proces

Op basis van onze werkwijze worden ook renovatie- en restauratieprojecten geheel in 3D in BIM uitgewerkt. Integraal wordt op deze werkwijze met alle adviseurs en leveranciers het beoogde ontwerp virtueel getoetst en getest.