Gebruikmakend van wat de Griekse beschaving had bereikt, bracht het Helleens classicisme de architectonische expressie op een hoger plan. Het gaf aan mythische overtuiging een alledaags voorkomen door bekende fenomen, zoals de zwaartekracht, te combineren met afbeeldingen uit de klassieke mythologie waardoor het idee werd versterkt dat het geloof van de beschaving op de realiteit was gestoeld.
Hoewel er grotere bouwwerken waren en knappere technische prestaties, had geen enkel bouwwerk een even grote symbolische, culturele en intellectuele uitstraling als het Parthenon, toen dat werd gebouwd in het midden van de vijfde eeuw v.C. Bijna alle generaties zijn geboeid door het Helleens classicisme en erfden een traditie die 2500 jaren zou duren. Hieruit blijkt dat formaat of technische hoogstandjes, hoewel zeer belangrijk, niet voldoende zijn om aan een bouwwerk de hoogste status toe te kennen. Om die status te bereiken, moet een bouwwerk ook het intellect en de emoties aanspreken.
De klassieke volgorde van pilaren – Dorisch, Ionisch en Corinthisch – vormen de sleutel tot de Griekse bouwkunst. Hun oorsprong is verloren gegaan maar en zijn nauwkeurige regels voor proporties en versieringen zodat ze aantrekkelijke toespeling kunnen maken op culturele tradities en overtuigingen terwijl ze toch onderworpen zijn aan intellectuele discipline. Diverse onderdelen weerspiegelen deze karakteristieken. Pilaren leunen bijvoorbeeld zeer licht naar buiten voordat ze taps toelopen in de richting van het kapiteel. Zo fungeren ze als dragers van een zware last en drukken deze functie tegelijkertijd ook uit.
Hoewel de volgorden verschillend zijn, delen ze een balans tussen feiten en toespeling. De Dorische fries in het Parthenon wisselt bijvoorbeeld trigliefen af met metopen. De eerste zijn gestileerde weergaven van de uiteinden van houten balken en verwijzen naar de originele houten constructie; de laatste zijn uitgehakte voorstellingen van mythologische verhalen.
Voorbeelden architectuur
