Ooit werd gedacht dat de Minoïsche cultuur van Kreta mysterieus en op zichzelf staand was zonder verbindingen met andere culturen. Nu is er ampel bewijs dat deze cultuur, en haar Myceense tegenhanger op het Griekse vasteland, voorlopers waren van het Helleens classicisme. Hoewel ze architectonisch van elkaar verschillen, ontstonden deze gebouwen tegelijkertijd met de vroegste roerselen van de klassieke mythologie en taal.
In de jaren 1950 toonde Michael Ventris aan dat het schrift dat op talrijke tabletten in het paleis in Knossos op Kreta werd aangetroffen, een vroeg dialect was van het oude Griekenland. Dat deed de deur open naar nieuwe interpretaties van diverse culturen rondom de oostelijke Middellandse Zee die aan het Helleens classicisme voorafgingen, en toonde aan dat deze daaruit was voortgevloeid. in dit verband moeten de plaatsen van de Egeïsche cultuur worden vermeld op de Griekse eilanden en het vasteland, zoals Knossos en Mycene, die bloeiden in het midden van het tweede millennium v.C.. Enkele aspecten van hun geschiedenis en beschaving zijn overgebleven in de Illias en Odyssee van Homerus.
Zowel de relatie tussen constructie en versiering als de functies van deze protoclassicistische gebouwen. verschillen op een aantal punten van de bouwwerken uit het Helleens classicisme. De belangrijkste overblijfselen zijn paleiscomplexen, versterkte burchten die over een langere periode zijn ontstaan. Erbinnen bevinden zich duidelijk open en gesloten ruimten. De nadruk bij openbare gebouwen lijkt eerder te liggen op binnenruimten dan op het uiterlijk van de gebouwen. De opbouw lijkt ingegeven door praktische overwegingen; er zijn geen abstracte geometrische patronen. De meeste constructies bestaan uit metselwerk, de meest voorkomende versieringen zijn beschilderde interieurs. Deze geven wel aan hoe de ruimten werden gebruikt maar ze houden nauwelijks verband met de architectuur of de constructie zelf, behalve in zeldzame gevallen, zoals het leeuwenpoort in Mycene. Daar zijn twee uit steen gehouwen leeuwen aan beide zeiden van een kolom geplaatst. Ze vormen een symbool met rituele of mythische betekenis voor een belangrijk element van het gebouw, zoals de ingang.
Voorbeelden architectuur
